Maredheniet Shqiperi-Jugosllavi pas Luftes II Boterore

[Albo]

Çfarë ishin marrëdhëniet shqiptaro ‑ jugosllave në vitet e para të vendosjes së regjimit komunist

Si e dëshironte Omer Nishani, Jugosllavinë

I ashtuquajturi kryetar i Këshillit Antifashist Nacional Çlirimtar dhe president i ardhshëm i Presidiumit të Kuvendit Popullor, Omer Nishani në një artikull të botuar në gazetën "Bashkimi" shkruan ndër të tjera, me rastin e formimit të qeverisë së Titos këtë fjalë:

"Shteti federativ jugosllav është i destinuar të lozë një rol të madh në skenën politike të Ballkanit, dhe që do të bëhet një faktor me rëndësi për sigurimin e paqës në këtë sektor të Europës.....Me një fjalë, Jugosllavia e re është një epiqendrë politike, reperkusionet e së cilës do të ndihen në gjithë Ballkanin. Populli shqiptar, qeverinë e re të kryesuar nga mareshalli Tito, e priti me gëzim të madh se ai sheh në këtë qeveri garancinë më të madhe të miqësisë dhe vëllazërimit që ndjen për popujt heroikë të Jugosllavisë, vëllazëri kjo që është mbrujtur me sakrificat e me gjakun e të dy popujve gjatë luftës...kundër armiqve të përbashkët..... Populli shqiptar dhe miqësia me Jugosllavinë demokatike dhe federale do ta ruajë gjithnjë dhe do ta forcojë më tepër të ardhmen, se kjo aleancë dhe kjo miqësi është bazuar mbi interesa politike dhe ekonomike..".



A ishte Jugosllavia faktor paqeje në Ballkan



Vetëm pak ditë pas formimit të qeverisë së re të Enver Hoxhës, gazeta "Bashkimi" boton kryeartikullin me titull "Jugosllavia faktor paqeje në Ballkan dhe në botë". Një pjesë kryesore të këtij kryeartikulli, e zë një citim nga fjala e Enver Hoxhës në Kuvendin Popullor, ku ai sipas gazetës ka thënë:

"Miqësia dhe vëllazërimi që na lidh me popujt e Jugosllavisë, do të jetë e përhershme se është vitale për popullin shqiptar dhe indipendencën e tij. Miqësia që na lidh me Jugosllavinë, është nga ato miqësi të rralla e të sinqerta që ndihmojnë aq shumë popullin tonë dhe nderojnë dhe respektojnë sovranitetin e Shqipërisë".

Duke vazhduar në këtë linjë, gazeta shkruante se popujt e Ballkanit "janë solidarë me popujt e Jugosllavisë për problemin e Triestes dhe Julika Krajna‑n", të cilat gazeta i quante "krahina të martirizuara".

Dy ditë më vonë, po e njejta gazetë citon fjalimin e Koçi Xoxes të mbajtur në mbledhjen e Këshillit të Përgjithshëm të Frontit Demokratik, pjesërisht si më poshtë:

"Për popujt vëllezër të Jugosllavisë së re të mareshallit Tito, populli shqiptar ushqen ndjenjat më të pastra dhe të sinqerta të një miqësie dhe vëllazërimi të shëndoshë.....Të kesh në kufi një demokraci përparimtare dhe të fuqishme siç është ajo e RFPJ‑së, do të thotë të kesh në kufi një aleat të shëndoshë dhe të sinqertë që të do të mirën dhe që të ndihmon pa kursim. Këtë miqësi të sinqertë, që lidh popullin tonë me popujt e Jugosllavisë, shumë njerëz e kanë halë në sy se ata përbëjnë radhët e fashistëve dhe mbeturinat e fashizmit".



"Vëllazërim gjaku"



Kështu e hapte një artikul të rëndësishëm gazeta "Bashkimi" e datës 17 maj 1946 dhe që ja kushtonte 6 maqedonasve që u varën në Tiranë më 14 maj 1943. Personat në fjalë, Dushko Popoviç, Ilia Antevski, Rade Ugrinovski, Kristo Oxhaklisti, Trifon Andovski dhe Drage Todorovski ishin dënuar 3 vjet më parë nga Gjykata e Tiranës për akte terrorizmi dhe ishin varur në burgun e Tiranës. Vepra e tyre penale kishte ndodhur në Novoselë të Gostivarit, që në atë kohë ndodhej brenda juridiksionit të shtetit shqiptar. Pikërisht ngjarja në fjalë mori qysh gjatë luftës ndjenjat më të neveritshmë të solidaritetit komunist, madje duke kaluar në "vëllazërime gjaksore".

E njejta gjë vazhdoi edhe mbas më shumë se një viti kur në 10 shtator 1947, u zhvillua ceremonia e përcjelljes së eshtrave të tyre në Jugosllavi. Kur respektoheshin kaq shumë 6 maqedonas që kishin kryer akte terrorizmi mbi shqiptarët, nuk ke si të mos revoltohesh për veprimet e sipërtreguara të komunistëve të Shqipërisë, në një kohë që vetëm pak muaj më parë, në 2 prill 1945, mijëra të rinj shqiptarë nga Kosova ishin masakruar në qytetin e Tivarit nga bandat serbo ‑ malazeze që hiqeshin si "vëllezër" dhe si "miq" të mëdhenj të shqiptarëve.



Ja përse nuk mund të mendohej që Kosova t'i kthehej Shqipërisë



Jugosllavët duke vendosur në Shqipëri një pushtet politik të kontrolluar nga ata vetë, nuk e kishin të vështirë të kontrollonin dhe të komandonin çdo veprim të udhëheqjes shqiptare. Qysh në kohën e luftës, ata kishin luajtur fort me parimet internacionaliste, ishin mbështetur fort tek shtresat ordinere të Shqipërisë, dhe nuk kishin lënë as të mendohej për çështjen e Kosovës. Ndërsa ajo që ishte pjesë idealiste, u çua në plumb në mënyra të ndryshme duke mos kyrsyer as tradhëtinë.

Për këtë arsye, shumë nga udhëheqësit komunistë të Shqipërisë, në qëndrimet e tyre ishin më proserbë nga ç'mund të mendohej. Një provë të qartë në këtë drejtim dha edhe shembulli i Konferencës së Mukjes si dhe mospranimi nga komunistët i realitetit të ri politik të krijuar në kohën e qëndrimit të përkohshëm të trupave gjermane në Shqipëri.

Përveç konjukturës së pafavorshme politike që u krijua pas lufte në Kosovë, duhet thënë se një rol jo të vogël luajtën formacionet luftarake komuniste që erdhën nga Shqipëria për t'i shërbyer regjimit të ri në Jugosllavi.

Nga ana e saj, udhëheqja e PKSH‑së asnjëherë nuk e pa të arsyeshme të interesohej sadopak për fatin e shqiptarëve në Jugosllavi, por pa si shqetësim më të madh Poan e Istrien si dhe bregdetit slloven. Pas marrjes së këtyre të fundit, Enver Hoxha më 18 gusht 1947, përshëndeti personalisht për këtë fitore të madhe të arritur nga Jugosllavia.

Vetë Enver Hoxha gjatë një mbledhje të Komitetit Qendror të datës 18 dhjetor 1946, shprehet:

"Disa anëtarë partie duan të filozofojnë se mos thotë populli ç'bëtë me Kosovën. Në rast se një anëtar partie e ka të qartë vijën, e ka të qartë edhe çështjen e Kosovës. Jugosllavia është më e avancuar se ne, interesi ynë është që ajo të jetë e fortë. A është në interesin tonë të kërkojmë Kosovën? ‑ Kjo nuk është progresive. Pra në këtë situatë, përkundrazi, duhet të bëjmë çështë e mundur që kosovarët të vëllazërohen në Jugosllavi".



Republika Popullore e Shqipërisë ishte një tjetër imitim jugosllav



S'ka asnjë dyshim që edhe e ashtuquajtura republikë popullore e 11 janarit 1946, ishte një imitim i rastit jugosllav. I vetmi dallim ishte vetëm organizimi federativ i Jugosllavisë. Këtu sa për shembull po kujtojmë një artikull të ish anëtarit të Misionit Shqiptar në Beograd, Nuri Huta. Ai në një artikull të gjatë në gazetën "Bashkimi" me nëntitull "Në Jugosllavi republika është popullore" (dhe me titull kryesor "Republika Federative Popullore e Jugosllavisë dhe kushtetuta e saj") , të botuar ditën kur pritej të shpallej Republika Popullore e Shqipërisë, pra më 11 janar 1946, ndër të tjera thotë:

"Republika në Jugosllavi nuk është "pluhur syve". Republika është popullore dhe federative, ku demokracia qëndron në barazinë popujve. Republika shkatërron të kaluarën dhe i mbyll rrugën kohës së vjetër....Minoritetet kombëtare gëzojnë të gjitha të drejtat dhe mbrojtjen e jetës së tyre kulturore si dhe përdorimin e gjuhës së tyre".

Vetëm pak ditë pas shpalljes së të ashtuquajturës republikë popullore, përshëndetja e parë erdhi nga Presidiumi i Asamblesë Kushtetuese të Jugosllavisë.



Vizita e Enver Hoxhës në Beograd



Në marrëdhëniet midis dy vendeve vizita e kryeministrit Enver Hoxha në Jugosllavi më 23 qershor ‑ 2 korrik 1946, mbetet vizita më e lartë e kryer nga një udhëheqës shqiptar atje. Në këtë vizitë Hoxha u shoqërua edhe nga Myslim Peza, Manol Konomi, Nako Spiru, Nesti Kerenxhi, Manush Myftiu, Vasil Konomi, Ferik Hado, Sadik Bekteshi, Sadik Dega si dhe ambasadori Hysni Kapo. Veçojmë nga fjala e Enver Hoxhës në aeroportin e Beogradit:

"...Ju siguroj se sot gjithë populli shqiptar është çuar në këmbë dhe brohoret për popujt e Jugosllavisë. Sot zemrat e njerëzve të Shqipërisë rrahin për ju dhe ndjenjat më të pastra dhe më vëllazërore janë për ju.......U çelnikos miqësia dhe vëllazërimi do të jetë i përjetshëm pse prej këtej varet e ardhmja e lumtur e popullit tonë, pse ky vëllazërim dhe kjo miqësi është e ngushtë është një nga faktorët më kryesorë të vëllazërimit të Ballkanit dhe është një faktor për mbrojtjen e paqes dhe demokracisë....(gazeta "Bashkimi" 25 qershor 1946).

Nga e ana tij njohësi i thellë i çështjeve shqiptare, ministri jugosllav Stanoje Simiç në drekën e dhënë për nder të delegacionit shqiptar ndër të tjera ka thënë:

"..Rëndësia e kësaj vizite miqësore për popujt e Ballkanit është e madhe. Është karakteristike që popujt tanë sa herë që kanë qenë larg nga ndikimet e jashtme dhe kur nuk janë përzierë të tjerët, kanë ditur të kuptohen shumë mirë me njëri ‑ tjetrin...Popujt tanë u shkëputën nga aparatet e kalbura...".

Enver Hoxha në përshëndetjen e tij ndër të tjera ka theksuar:

"...Në të kaluarën populli shqiptar ishte ndarë nga Jugosllavia për shkak të veprimtarisë së kombinuar të klikave të vendit dhe të jashtme, që kishin qëllim të përçanin dy popujt vëllezër. Me gjithë këtë populli shqiptar tregoi gjatë kësaj lufte dëshirën e fortë që t`ia presë rrugën kësaj politike antipopullore. Më në fund populli shqiptar e gjeti rrugën e drejtë dhe sot ai sheh tek Jugosllavia jo vetëm popullin vëlla e aleat por edhe mikun e tij, popullin që i ka dhënë një përkrahje të fortë si gjatë luftës ashtu edhe tani në paqe për ndërtimin e një të ardhme më të mirë....." (gazeta "Bashkim" 26 qershor 1946).

Gjatë vizitës së tij në Jugosllavi Enver Hoxha, shkoi kudo përveçse në Kososë. Ai u takua edhe më udhëheqësin komunist Josip Broz ‑ Tito. Kur u kthye në Tiranë më 2 korrik 1946 Enver Hoxha do të deklaronte në aeroportin e Tiranës:

"..Dita e prekjes sonë të madhe me Mareshallin Tito, udhëheqësin e madh të popujve heroikë të Jugosllavisë dhe njëkohësisht miku ynë shumë i madh dhe besnik, do të mbetet e paharruar dhe njëkohësisht një ditë e shënuar në historinë e popullit tonë.....Ne popujt vëllezër të Jugosllavisë i kemi miq të mëdhenj dhe nga më të sinqertit, dhe këtë miqësi do ta ruajmë si sytë e ballit, ta forcojmë dita‑ditës pse ajo është garancia shumë e madhe e mbrojtjes së indipendencës dhe sovranitetit të vendit tonë, është një nga faktorët kryesorë të përparimit të vendit tonë......Prandaj të vemë të gjitha forcat tona që vëllazërimi mes popullit me popujt e Jugosllavisë të forcohet shumë e shumë për të ardhmen e popullit tonë...."(gazeta "Bashkim" 3 korrik 1946).

Në këtë vizitë u vendos të konkludohet gjithashtu edhe një "pakt miqësie dhe ndihme reciproke".



Si e demaskoi Enver Hoxha "shovinizmin" shqiptar" me At Gjergj Fishtën në krye. Fjala e Enver Hoxhës më 21 gusht 1947 gjatë pritjes së një grupi të rinjsh që morën pjesë në pleniumin e VI‑të të Rinisë Popullore.



"Demaskimi" i të ashtuquajturit "shovinizëm shqiptar", ka qenë ndër detyrat më kryesorë që i vuri vetes Enver Hoxha në vitet e para të pushtetit në Shqipëri. Duke qenë një krijesë politike jugosllave dhe duke mos u motivuar nga asnjë lloj ndjenje kombëtare, me serbofilinë e tij ai habiti edhe vetë Titon, i cili në ditarin e tij ka shkruar se është habitur nga zelli i madh proserb i Enver Hoxhës.

Me këtë zell të madh, Enver Hoxha i bëri një shërbim të madh serbëve duke goditur elementin nacionalist në emër të "vëllazërimit me popujt e Jugosllavisë", dhe duke ngritur në pushtet një shtresë ordinere nga e cila kurrsesi dhe në asnjë rrethanë nuk mund të buronte asnjë lloj ndjenje kombëtare. Në të gjithë veprimet e tij, Enver Hoxha e dëshmoi veten si flamurtar i zjarrtë i pansllavizmit. Ai kudo shpalli se shqiptarët dhe sllavët ishin popuj vëllezër dhe se kishin qenë "agjentët e imperializmit" ata që kishin shkruar një histori plot urrejtje midis serbëve dhe shqiptarëve pasi historia sipas Enver Hoxhës qenka "një tjetër realitet". Në mënyrën sa të pabesueshme aq edhe kriminale njëkohësisht, udhëheqja komuniste me Enver Hoxhën në krye, insistoi në kultivimin e harresës kombëtare pasi veprimet kriminale të serbëve ndaj shqiptarëve u paraqitën si raste "të veçuara" dhe të nxitura "nga elementë reaksionarë". Për të "ilustruar" këtë gjë, Enver Hoxhës iu desh të bënte edhe punën e historianit, madje edhe të atij mesjetar, dhe të shpjegonte me imtësi ngjarje të kaluara historike sipas versionit proserb të tij. Dëshira e Enver Hoxhës për të bërë një gjë të tillë, dhe arsimi i tij i kufizuar (Enver Hoxha është i vetmi kryeministër i Shqipërisë pa arsimin e lartë), këtij tragjizmi i jepnin edhe tone komizmi ordiner. Janë disa qindra e qindra fjalime të Enver Hoxhës "demaskuese" nga "shovinzmit shqiptar" të cilat sigurisht nuk kanë asnjë lidhje me zhvillimin e ndonjë "politike të madhe" siç mund të pretendojnë fansat e tij të niveleve të ndryshme, qofshin këta edhe të niveleve historike.

Shumë prej fjalimeve të Hoxhës janë botuar edhe në gazetën "Bashkimi". Në vitet e flagrancës së madhe shqiptaro ‑ jugosllave, transparenca në një farë mase ka qenë një element më i dukshëm dhe më i sinqertë që vërehet. Për të ilustruar ato që thamë në këtë kapitull, kemi marrë nga gazeta "Bashkimi" e datës 22 gusht 1947, një pjesë të fjalës së Enver Hoxhës para një grupi të rinjsh që morën pjesë në Pleniumin e IV të rinisë popullore. Ja një pjesë e këtij falimi:

"...Dashuria e popujve të Jugosllavisë e mareshallit Tito dhe e gjithë udhëheqësve të Jugosllavisë për popullin shqiptar është shumë e madhe. Ne kemi fatin e madh e të lumtur që kemi në kufirin tonë të veriut një aleate e nje mike kaq të fortë, kaq të sinqertë siç është Jugoallavia.....Po të studjojmë historinë e vërtetë të popullit tonë dhe jo atë të shkruajtur prej agjentëve të imperializmit, do të shohim se populli ynë, pa qenë një popull sllav, ka pasur një lidhje të ngushtë dhe të përzemërt me popujt sllavë. Kurdoherë që krerët feudalë të Shqipërisë si Ballshët (Balshajt ‑ shënim) e të tjerë, kanë qenë në aleancë të mirë me sllavët e jugut që kanë pasur përkrahjen e malësorëve....Çdo gjë e lidhte popullin tonë me sllavët e jugut, jeta zakoni, burrëria, lufta për indipendencën kundër të njejtëve armiq.....Miqësia ka ekzistuar përgjatë shekujve e rrebeshesh në mes të popujve tanë dhe atyre malazezë. Këtë miqësi nuk mund ta errësonte shërbëtori i imperializmit dhe i fashizmit italian, shovinisti At Gjergj Fishta me "Lahutën e Malësisë", ku ai nga një vepër kusare të thjeshtë, kërkon t'i bëjë apologjinë shovinizmit më të tërbuar dhe ta ngrerë armiqësinë që nuk ka ekzistuar në mes të malësive të veriut dhe Malit të Zi, në një teori të çmendur.....Fishta dhe Vlladan Gjeorgjeviçi janë njerëz të po një shkolle dhe shërbëtorë të një ideje skllavëruese. Populli shqiptar dhe sllavët e jugut me malazezët e serbët në krye, nuk mendojnë dhe nuk ndiejnë si as si Gjergj Fishta dhe as si Vladan Gjeorgjeviçi. Poetët popullorë malazezë e serbë kanë shkuar me entuziazëm për trimërinë dhe bujarinë e shqiptarëve. Këngët autentike të malësorëve të Shqipërisë së veriut, këndojnë anasjelltas trimërinë dhe besnikërinë e malazezëve. Si mund të këndonte populli kësisoj kur ekzistonte një armiqësi siç kërkon ta përshkruajë At Gjergj Fishta e agjentët e tjerë të imperializmit. Populli shqiptar ka luftuar së bashku me popujt sllavë të jugut kundër Turqisë në Kosovë e gjetkë. Në kohën e Gjon Kastriotit dhe Skënderbeut, ne kemi pasur marrëdhënie të ngushta me këta popuj, ne kemi pasur krushqira dhe aleanca, e nga një aleancë e tillë ne kemi mundur t'u rezistojmë okupatorëve. Prandaj miqësia dhe aleanca e popullit tonë me popujt sllavë duhet të jetë guri themeltar i të gjitha përpjekjeve tona, pse ata janë popujt më përparimtarë në botë.

Prandaj populli ynë duhet ta kuptojë mirë se aleanca me popujt e Jugosllavisë, është garancia e shëndoshë për të ardhmen e tij...".

[korçar]

Postuar më parë nga Albo


Prandaj populli ynë duhet ta kuptojë mirë se aleanca me popujt e Jugosllavisë, është garancia e shëndoshë për të ardhmen e tij...".

Cfare eshte, thirrje ?

[skampin]

[... moderuar ...]

[eni]